گیلکˇ نتأج

گیلکˇ نتأج

گیلکأنˇ کۊجی زأکأنˇ ره

ببه کی فردأ, ایمرۊ جأ بئتر ببه

نٚقٚل گؤفتنˇ مأله زأکأنˇ خلأقييتˇ سر

 

عيلم ؤ دأنش ؤ ايجتمأعي تغييرأنˇ سۊرعت, يأ رۊز به رۊز ايطلأعأتˇ زييأدأ بؤستن ؤ تأزه تکنؤلؤژي-يأنˇ أمؤن, بأعيث بؤبؤسته کي پيشرفته جأمعه-أنˇ آمۊزش پرورش, ويشتر, خلأقييتأ دربند بيبيد ؤ خلأقˇ آدمأنˇ آمؤختنˇ ره حقˇ سأى بۊکۊنيد.

أ رۊزأن خلأقييتأ آمؤجأنئن, ويشترˇ مدرسه-أنˇ دۊرۊن بۊخۊصۊص دبستأن ؤ پيش-دبستأن, ايتأ مۊهيمˇ آمۊزشي موأد به حيسأب أيه. أ دأبˇ دۊرۊن, آمؤختن-کسأنأ آمؤجيدي کي ذهنˇ کؤنه دأبأن ؤ کؤنه قأليبأن ؤ اۊ فيکرأني کي أشأنˇ ذهنˇ دۊرۊن جأ بيگيفته جأ, دۊرأ بد ؤ تأزه دأبأنأ دربند ببد1.

أسأ دأنشمندأن, حتتأ اۊ جوأنأني کي آمؤختنˇ ايستعدأدأ دأريدي رئم, کي مأمۊلن خرجم زييأد دأره, «دئه ضريبˇ هۊشي-يأ وألنگأ دأد ؤ اۊشأني کي ويشتر خلأقييت دأريدي-يأ دربنديدي2.» اۊشأن اعتقأد دأريدي کي خلأقييتˇ ره وأسي ايسري توأنأيي-يأن, هوشˇ مأنستن دأشتن.

ايتأ خؤرم جأجيگأ آمأدأ کۊنيد, پئر ؤ مأرأن ؤ معلمأن, خلأقييت ؤ خلأقˇ زأکأنˇ خۊصۊصييتأنˇ أرزشأ اۊشأنأ بيگيد ؤ خلأقييتˇ وأج أوردنˇ أرزشأ اۊشأنأ بأمؤجيد.

هۊنر ؤ مييأن رشته-يي درسأنأ أهمييت دأن تأنه ايتأ پيلدأنه کأرˇ پيش-گب ببه کي بتأنيم ايتأ خلأقˇ نتأج بدأريم. ايتأ کأرأني کي تأنه خأيلي رأحت, پئر ؤ مأرأن يأ معلمأن, آمۊزشي جأجيگأئأنˇ دۊرۊن ايجرأ بۊکۊنيد نقل گؤفتنه کي تأنه ايتأ خلأقˇ فعألييتم ببه. کأرشنأسأن اعتقأد دأريدي کي «زأى پئن شيش سألگي دۊرۊن, نقلأنأ ديل دٚوٚده کي اۊنˇ پسي دئه نوأ نقلأن ؤ أفسأنه-أن ؤ دأستأنأنأ اۊنˇ جأ جيگيفتن3.»

روأنشنأسأن هرجۊر کي بتأنيد, دأستأن خأندن ؤ نقل گؤفتنˇ مرأ, زأکأنأ بأل زنيدي؛ بعضي-يأن زأکأنˇ احسأسأنˇ ايشنأختنˇ ره, چۊنکي تأنيد اۊنˇ کردˇکأر ؤ روأنˇ مۊشکيلأنأ درمأن بۊکۊنيد, بعضي-يأنم أنˇ وأسي کي آمۊزشي موأدأ مدرسه دۊرۊن پۊرترأ کۊنيد ؤ درس, زأکˇ ديلأ ويشتر بيگيره ؤ بعضي-يأنم زأکأنˇ خلأقييتˇ وأج أوردنˇ وأسي.

أولي جرگه ره نقل گؤفتن ايتأ وسيله-يه کي اۊنˇ مرأ تأنيدي زأکأنˇ تجرۊبه-أن ؤ احسأسي حألتأنأ درک بۊکۊنيد؛ مثن روأنشنأس, نقأشي کشئن ؤ دأستأن گؤفتن ؤ نقل-خأني دۊرۊن, زأکأ کۊمک کۊنه. زأکˇ نقل گؤفتنˇ پسي, روأنشنأس هۊ نقلأ ايجۊر ديگه ؤ بئتر وأگۊيأ کۊنه ؤ أتؤيي, اۊنأ کۊمک کۊنه کي خۊ مۊشکيلأنˇ ره چن جۊر رأىˇ حل بييأفه بيدۊنˇ اينکي مجبۊر ببه خۊ مۊشکيل ؤ احسأسأ وأگۊيأ بۊکۊنه.

زأکأنأ فيت دأن به نقل گؤفتن, ويشتر اۊشأنˇ نقأشي-يأنˇ مرأ ايتفأق دکفه. ويني کأت4 (1971) أ رأيأ ايخترأع بۊکۊده کي أنˇ نأم ايسه «نقأشي-بأزي بچمسته خطأنˇ مرأ يأ خط-خطي نقأشي5». ألبت گأگلف خأيلي سأدده زأکأنˇ جأ خأييدي کي دأستأن چأکۊنيد. آليس ابرهأرت6 (1979) گۊرۊيي نقل گؤفتنأ خأنوأده-درمأني نيشتأنˇ دۊرۊن, پيش-دبستأني زأکأنˇ ره ايستفأده بۊکۊده دأره.

چۊتؤيي نقل گؤفتن, هرتأ دأنشمند ؤ درمأنگرˇ دۊرۊن مۊمکينه فرخ بۊکۊنه, أممأ أصلي هدف, همه-تأ رأئأنˇ دۊرۊن ايتأيه7.

ئي جرگه دئه روأنشنأسأن کي نقل گؤفتنأ آمؤختنˇ ره بکأرأ گيريدي, اعتقأد دأريدي کي زأکأنˇ تخيؤل, آمۊزشˇ قوي-ترين أبزأره. تخيؤلˇ مأله, کأرأن ؤ بأزي-يأنˇ دۊرۊن, بۊخۊصۊص خييألي دأستأنأنˇ دۊرۊن, کأميلن مألۊمه. أ رأيي کي نقل گؤفتنˇ مرأ ايچي آمؤجيدي دۊرۊن, حقˇ سأى کۊنيدي کي معلمأنأ کۊرکۊر بديد کي درسأنأ دأستأنأنˇ مأنستن بأمؤجأنيد ؤ اۊ مأله-يي کي زأکأنˇ سر نهه جأ ايستفأده بۊکۊنيد, تأ درسأنأ بئتر زأکأنأ حألي بۊکۊنيد. أ رأ, نقل گؤفتن ؤ تفريح, تيتألأ بؤستن ؤ شأدي-يأ کلأسˇ ره سؤغأت أوره.

کى رن اگان 8(1994) «نقل گؤفتنˇ مرأ درس دأنˇ» کيتأبˇ دۊرۊن, عۊلۊم, رييأضي, ايجتمأعي عۊلۊم, کلأمي هۊنرأن ؤ أشأنˇ مأنستن موأدأ, نقل گؤفتنˇ قألبˇ دۊرۊن طرأحي بۊکۊده.

اۊ خلأقˇ آدمأني کي خۊشأنˇ زيويشˇ تأريخچه-يأ بينيويشتده, پري-يأنˇ دأستأنأنˇ نقش, جغلأنˇ فأنتزي تجرۊبه ؤ أدبييأتأ خۊشأنˇ پيشرفتأنˇ دۊرۊن مۊهيم دأنيدي9. هرچن أسأ تکنؤلؤژي رؤشد بأعيث بؤبؤسته کي ايتأ بأرˇ نوأر, چي صؤتي چي تصويري, نقلأنˇ جأ تؤليد ببه, أممأ وأ اعترأف کۊدن کي هيدأنه اۊشأن, آمؤختني هدفأني کي رۊبرۊ نقل گؤفتنˇ دۊرۊن نهأيأ, نأريدي.

نقل گؤفتنˇ أصلي نؤکته, ارتبأطي ايسه کي نقل-گۊ ؤ اۊني کي ايشتأوه مييأن به وۊجۊد أيه. ايجۊر کي بۊگؤفته به: «نقل گؤفتنˇ مؤقه, ايتأ دۊجأنبه خلق کۊدنˇ مؤقه-يه. هر دۊ نفر ايتأ کؤگأيأ خلق کۊنيدي کي کلمه-أن ؤ تخيؤلˇ سر بينأ بؤبؤسته دأره10.» نقل-گۊ ايتأ شفأيي نقلˇ مرأ, اۊشأني کي کرأ نقلأ ايشتأويدي ره, ذهني تصوير چأکۊنه. هأتؤ کي زأى نقلأ ايشتأوه, صحنه-أن ؤ دأستأن ؤ اۊنˇ شخصييتأنˇ کردˇکأرأنأ خلق کۊنه.

تصويرسأزي توأنأيي ؤ تخيؤلي کي خلأقييتˇ سر بينأ بؤبؤسته دأره, اۊنˇ دۊرۊن وأج أيه. تخيؤلأ, خلأقييتˇ پأيه ؤ أسأس دأنيدي؛ چۊنکي «هر چيزي-يأ هۊتؤيي کي آشکأرأ بؤسته چي وأقييتˇ دۊرۊن چي هپرأ دۊرۊن- دۊمرتبه خلق نۊکۊنه. وختي کي تخيؤل کرأ کأر کۊنه, وأقييتأ ايجۊر ديگه شکل ديهه. وختي اينفر أن همه شکلˇ دۊرۊن ايتأ يأ چنتأ شکلأ دؤجين کۊنه ؤ اۊنأ به تنأ گيره, شأ گؤفتن, وأقييتأ أرۊ اۊرۊ بۊکۊده دأره11.»

دأستأنأن, بۊخۊصۊص تخيؤلي يأ عيلمي-تخيؤلي دأستأنأن, تخيؤلˇ قؤدرتˇ ره يأ تأزه چي-يأنأ وأمختن يأ وأمختنˇ حسأ فيت دأنˇ ره تأنيدي خؤرم-چي بيبيد. « تخيؤلي دأستأنأنأ به جأ ايستفأده کۊدن, هم تأنه دأنش آمؤزأنˇ آينده حسأ پۊربأرترأ کۊنه, هم تأنه اۊشأنˇ تخيؤلأ وأج بأوره ؤ اۊشأنأ بأل بزنه کي خۊشأنˇ توأنأيي-يأ تغييرأنˇ دۊرۊن بۊجؤر ببرد12.»

ايتأ عأليمي رأ نهأ کي زأکأنأ فيت بديم کي خلأقˇ حقˇ سأى بدأريد, دأستأن ؤ نقل گؤفتنˇ مأنستن. ايتأ أ رأئأن نقلأني ايسيد کي نيصفˇ کأره-ييد ؤ زأکأن وأ اۊنأ تۊمأنأ کۊنيد. يأ بيدۊنˇ ايسمˇ نقلأن کي زأکأنˇ جأ بخأييم اۊشأنˇ ره ايسم دؤجين بۊکۊنيد. يأ زأکأنأ خلأقˇ نمأيشأنˇ دۊرۊن ببريم کي دأستأن چأکۊنيد, يأ نقأشي ؤ تصوير چأکۊدن دأستأنأنˇ ره, کي أنˇ پسي اۊشأنأ وأشکأفيمي.

 

خلأقييتˇ وأج أوردنˇ دأب, نقل گؤفتنˇ مرأ

الکس اسبوران کي خلأقييتˇ زيمينه دۊرۊن صأحيبˇ نظر ايسه ؤ خلأقييتˇ آمؤختنˇ بۊنيأدˇ رئيسم ايسه گه: «أگه خأييم پأچˇ دأستأنأنˇ جأ, خلأقييتˇ ويشتري-تمرينأ بدس بأوريم, وأسي حقˇ سأى بۊکۊنيم دأستأنˇ أولي پلکˇ خأندنˇ مرأ, آخري پلکˇ سر فيکر بۊکۊنيم ؤ ايتأ تأزه-دأستأن أمه ره بينيويسيم کي ايتأ خؤرم-چي اۊنˇ جأ خلق بۊکۊنيم13.»

پيشنهأد به کي ايتأ پلک, ايتأ پأچˇ دأستأنˇ جأ کي زأکأن اۊنˇ مرأ آشنأ ني-ييدأ, اۊشأنˇ ره بخأنيد بزين وختي کي ايتأ شخصييت دأستأنˇ دۊرۊن مۊعرفي بؤبؤسته يأ ايتأ ايتفأقي دکفته, اۊشأنˇ جأ بخأييد ايتفأقأني کي مۊمکينه أنˇ پسي دکفه-يأ پيشگۊيي بۊکۊند. أ تمرينˇ پسي, زأکأن وأ کۊجي جرگه-أنˇ دۊرۊن, خۊشأنˇ نظرأ أ دأستأنˇ تۊمأنأ بؤستنˇ جأ بيگيد14.

اى. پال تۊرنس کي خلأقييتˇ زيمينه دۊرۊن ايتأ پيلدأنه محقق ايسه, ايشتأو ديهه کي نقل گؤفتنˇ پسي, زأکأنˇ جأ بخأييد أصلˇ مطلبأ ايتأ تأتأيي, ايتأ شئر يأ شۊعأر, ايتأ تم يأ ايتأ ذهني علأمتˇ جأ خۊلأصه بۊکۊند.

ايتأ رأىˇ ديگه أنˇ کي زأکأنأ فيت بديم کي نقلˇ مۊشکيلˇ ره ايتأ خؤرم رأىˇ حل بييأفيد. ايتأ رأىˇ ديگه کي تۊرنس ايستفأده بۊکۊده دأره أنˇ نأم ايسه «جأدۊيي تۊر». زأکأنأ مۊشمأيي تکسأ-بؤسته تۊر فأديم ؤ اۊشأنˇ جأ خأييم کي خۊشأنأ هر کس يأ هر چي کي أشأنˇ ديل خأيه جأ جزنيد ؤ اۊنˇ نقشأ بأزي بۊکۊنيد. بأزۊن, همه-دأنه, اۊ نقشأني کي هۊنرپيشه-أن جأدۊيي تۊرˇ ره دؤجين بۊکۊده دأريدˇ مرأ, ايتأ دأستأن چأکۊنيد15.

ماري آن پأئؤلين (1995) «جغلأنˇ أدبييأتˇ خلأقˇ کأربۊردأنˇ» کيتأبˇ دۊرۊن چن-جۊر بأزي, أنگۊشتأنˇ مرأ بأزي, اينفر ديگرˇ نقشأ بأزي کۊدن, لأل بأزي ؤ أشأنˇ مأنستنأ مۊعرفي کۊنه کي ايتأ بأرˇ آمؤختن-چيزأن أشأنˇ دۊرۊن دره. اۊن خۊ خلأقأنه نيويشتنˇ أولي تجرۊبه دۊرۊن, پيشنهأد کۊنه کي زأکأنˇ جأ بخأييد هرتأ, ايتأ رأ دؤجين بۊکۊنه کي اۊنˇ مرأ بشه ايتأ خييألي سأمأنˇ دۊرۊن. بزين, تصميم بيگيره کي أ جأدۊيي سأمأنˇ دۊرۊن, خأيه چي شخصييتي بدأره. أ دأستأنˇ چأکۊدنˇ مرحله-أن أتؤييد:

  1. دأستأنˇ شخصييتأنأ خلق کۊدن
  2.  کأرأني کي شخصييتأن وأ بۊکۊنيد
  3.  جأئأني کي شخصييتأن خأييد بيشيد
  4.  ايتفأقأن أکه دکفه . . .

تۊمأمˇ أ مرحله-أن ؤ مأجرأئأن جأدۊيي سأمأنˇ دۊرۊن ايتفأق دکفه ؤ وختي کي زأکأن, ايوأردئم وأگرديدي وأقيي دۊنيأ دۊرۊن, اۊ بأمؤخته-چيزأني کي أ تجرۊبه ؤ شنأختˇ مرأ بدس بأورديدي جأ, تأنيدي ايتأ کأميلˇ دأستأن چأکۊنيد16.

ايتأ دئه رأ کي تأنه خلأقييتأ وأج بأوره, دأستأنأني ايسه کي نيصفˇ کأره-يه ؤ أشأنˇ آخرم مألۊم ني-يه چي به. تۊرنس تأکيد کۊنه کي ايتأ رأيي کي مسئله-أنأ خلأقأنه حل کۊنه, أنˇ کي کيتأبأن ؤ دأستأنأني جأ ايستفأده بۊکۊنيد کي اۊنˇ آخر مألۊم ني-يه چي به. اۊن گه:

«من . . . ايتأ نقل زأکأنˇ ره گم, بزين اۊشأنˇ جأ خأيم اۊ چيزأني کي اۊشأن دۊس دأشتيد بدأنستي-بيد أممأ نقلˇ دۊرۊن دينه-بۊ سر فيکر بۊکۊنيد, بأزۊن اۊشأنأ فيت دهم خۊشأنˇ وأورسئن چي-يأنأ مرأ بيگيد17.»

ايتأ دئه رأ أنˇ کي اۊشأنˇ جأ بخأييم چنتأ چيزˇ دۊچکأنئنˇ مرأ, ايتأ دأستأن چأکۊنيد.

ايتأ دئه رأيم أنˇ کي زأکأنأ فيت بديم دأستأنˇ جأ نقأشي بکشد. تۊرنس, تمرينأني کي اۊنˇ ايسم ايسه «أسأ خييأل بۊکۊنيدˇ» دۊرۊن ايتأ خۊشگيلˇ چۊم-دکف زأکأنأ نيشأن ديهه ؤ اۊشأنˇ جأ خأيه کي خييأل بۊکۊند اۊ دۊرۊن ايسأده. بزين أ تجرۊبه جأ ايستفأده بۊکۊند دأستأن نيويشتنˇ ره. بأزۊن اۊشأنˇ جأ خأيه اۊ ايتفأقأني کي دکفته جأ ايتأ خۊشگيلˇ نقأشي بکشد, يأ ايتأ گئشه زوأنˇ جأ ايتأ نقل گه, بزين اۊشأنˇ جأ خأيه اۊ گئشه زيويشˇ اۊ قسمت کي ويشتر أشأنˇ ديلأ بيگيفته جأ ايتأ نقأشي بکشد.

هأتؤ, تأنيم زأکأنˇ جأ بخأييم کي خۊشأنˇ تجرۊبه-أن ؤ ايتفأقأني کي هر رۊز أشأنˇ ره دکفه جأ نقل بيگيد بزين هر کس, نقلˇ ايتأ پلکأ بکشه. مۊربي تأنه زأکأنˇ بکشئکأنأ به هم دۊچکأنه. أ کأر بأعيث به «زأى خۊ مرأ بگه کي منم تأنم نقل بگم ؤ هأيأيه کي خۊ ذهنأ بره تخيؤل ؤ فيکر کۊدن ؤ خلأقييت ؤ نقل چأکۊدنˇ ور18.»ويشترˇ هۊنري مۊربي-يأن ؤ صأحيب نظرأن پيشنهأد کۊنيدي کي نقأشي, نقلˇ مرأ همرأ ببه. . جأن لينکستر گه:

«من أنˇ وأسي کي کۊجدأنه, جوأن يأ پيلدأنه دأنش-آمۊزأنأ فيت بدنم خلأقˇ هونري کأرأنˇ ور, نقلأنˇ جأ ايستفأده بۊکۊدم.» نقل گؤفتن ايجۊر سرگمج-گيري-يه. أممأ دأستأنˇ دأب, هۊ مؤقه, اۊنچي کي بۊگؤفته-به مرأ, هيجأني-تره... أنˇ دأب أتؤيه:

  1.  تأ وختي کي نقل کرأ بۊگؤفته به اۊنأ بکشيد
  2.  ايتأ يأ چنتأ وسيله يأ موأدˇ مرأ بکشيد
  3.  تأ نقل تۊمأنأ به, شيمي کشئنأ درأزه بديد19.

اۊن, نقأشي-يي کي دأستأنˇ سر بکشه به-يأ ايجۊر تجرۊبي نقأشي دأنه. اۊنˇ نظر, تجرۊبي نقأشي کۊدن, ايبتکأري علأمتأني ايسه کي کأغذˇ سر أيه ؤ خلأق فيکر کۊدنأ زأکأ آمؤجه.

ايتأ معلمأني کي هۊنرˇ دۊرۊن پۊر سأبقه دأره, ايشتأو ديهه کي معلم وأ يک سأعت خۊ وختأ بنه کيتأب ؤ نقلي کي زأکأن دۊس دأريدي-يأ بخأنه ؤ نقلˇ خأندنˇ پسي زأکأنˇ جأ بخأيه اۊ قسمتي کي ويشتر دۊس دأريدي-يأ بکشد20.

ايتأ رأىˇ ديگه, زأکأنˇ گبأنˇ جأ خأندني موأد چأکۊدنه. أتؤيي کي مۊربي نقلأني کي زأى گه-يأ خۊ جۊمله-أنˇ مرأ, هۊ مؤقه, ايتأ کأغذˇ سر بينيويسه ؤ اۊنˇ ره بخأنه. أ رأ دۊرۊن پيشنهأد به کي وهأليد زأکأن آزأت ببد ؤ بيدۊنˇ ترس, گب بزند؛ چۊنکي أ کأرأن خلأقييتˇ جۊلؤيأ گيره21.

تۊمأمˇ رأئأني کي بۊگؤفته بؤبؤسته-يأ خأيلي رأحت مدرسه يأ خأنه دۊرۊن شأ أنجأم دأن. مۊهيم-ترين مؤضۊ أنˇ کي أ کأرأنˇ أنجأم دأنˇ مؤقه, نۊکۊنه ايوأر زأکأنˇ جأ اينتقأد بۊکۊنيد يأ اۊشأنˇ گبأنأ بيجير بۊجؤر بۊکۊنيد ؤ اۊشأنأ وأدأريد کي رقأبت بۊکۊنيد. هأتؤ, زأکأن وختي کي کرأ خلأقˇ حقˇ سأيأن کۊنيدي, مأددي جأيزه نخأييدي. هأن وسته کي أشأنˇ تأزه ؤ ايبتکأري ايده-أنأ بأل بزنيد ؤ شيمي حوأس بمأنه کي نقلأن, أشأنˇ سلأمأل ببه.

 

دنلود فايل PDF این مقاله 

غيضي کي أفسأنه-أنˇ دۊرۊن دره

غيضي کي أفسأنه-أنˇ دۊرۊن دره

 

برؤنؤ بتلهأيم

فأرسي وأگردأن: شقأيق قندٚهأري

گيلکي وگردأن: نيمأ رهبر

 

غيض, جغلأن ؤ زأکأنˇ کيتأبˇ دۊرۊن, تأريخي سأبقه دأره. أ مؤضۊ, قرنˇ نۊزدهؤمˇ آخر آخرأن ؤ قرنˇ بيستۊمˇ أول أولأن, دأب بؤبؤسته. اۊ مؤقه کأرشنأسأن ؤ صأحيب نظرأن گؤفتيدي کي, عأمييأنه نقلأن ؤ أفسأنه-أنˇ غيض خأيلي زييأده. اۊشأنˇ قؤلي أجۊر چي-يأن زأکأنˇ غيضأ پئر ؤ مأرأنˇ جأ زييأدأ کۊنيدي يؤ ؤ أ احسأسأنأ بأل زئن بأعيث به کي جغلأنˇ دۊرۊن احسأسˇ بدي به وۊجۊد بأيه. أممأ حئيقت, أول-نفر «برؤنؤ بتلهأيم» اۊتريشˇ پيلدأنه روأنشنأس- بۊ کي ايتأ کيتأبˇ دۊرۊن به ايسمˇ «کاربردهاى افسونˇ» دۊرۊن, ايجۊر دئه مسئله-يأ فأندرسته ؤ اۊنأ وأشکأفته.

اۊ وختˇ پسي کي جغلأنˇ روأنشنأسي ؤ روأنکأوي تأزه وأرسي-يأن نيشأن بدأ کي ايتأ جغله ذهن ؤ اۊنˇ تخيؤلˇ دۊرۊن چنقدر غيض دره, نأ آرأم ايسه ؤ منفي يؤ حتتأ مضرته, أفسأنه-أن ؤ عأمييأنه نقلأنأ بدجۊر بۊکؤبستيدي. مثن ايتأ جغله چۊتؤ خۊ پئر ؤ مأرأ تۊقأيه, هۊتؤيم تأنه بعضي-تأ مؤقه-أن اۊشأنˇ جأ اۊنأ مرأغأ گيره.

پس شأ گؤفتن, أفسأنه-أن, جغله رۊحي يؤ روأني زيويشأ نظأره شه. حئيقت أنˇ کي أگه جغله أ نقلأنˇ مرأ آشنأ ببه ؤ أشأنأ بخأنه, اۊنˇ رۊح ؤ روأنˇ سر مأله نهه. هأنˇ وأسي, بعضي-يأن بأور دأريدي کي أجۊر نقلأن, جغلأنˇ نأخۊشي احسأسأني کي پۊر درد ؤ رنج ايسيدأ فيت ديهيدي.

اۊشأني کي ونأشتيد جغلأن قديمي يؤ سۊنتي نقلأنأ وأخأنيدي, آخربسره به أ نتيجه فأرسيدي کي حتتأ أگه جغلأنˇ تأزه دأستأنأنˇ دۊرۊن, خييألي شخصييتأن, ديو ؤ يۊهأ مأنستن دبه, اۊ شخصييت حؤکمن وأ مئروأن ؤ دۊس-دأشتني ببه. أممأ حئيقت أنˇ کي أشأن, ايتأ مۊهيم ؤ أسأسي نؤکته-يأ جخترأ دأييد؛ يۊهأ ؤ ديوي کي زأکأن ايوأر ايوأر اۊنأ خۊشأنˇ دۊرۊن حس کۊنيدي يؤ همه-کسˇ جأ پيشتر اۊنˇ مرأ سر ؤ کأر دأريدي, هۊ ديوي ايسه کي اۊشأنˇ دۊرۊنأ کرأ خۊره؛ چۊنکي زأکأن, گأگلف خۊشأنأ وختي کي ايتأ احسأسˇ نأخۊشأيند دأريدي ايتأ وحشتنأکˇ غۊل دينيدي کي همه-کسˇ جأ ويشتر اۊشأنأ أذئت کۊنه.

أسأ, أگه أ يؤهأ, اۊنˇ نأخۊدآگأ دۊرۊن جۊخۊسه ؤ بيرۊن نأيه, جغله نتأنه اۊنأ بشنأسه ؤ هيچ مؤقه نتأنه اۊنˇ مرأ آشنأ ببه. أممأ أگه جغله, أفسأنه-أن ؤ اۊشأنˇ فأنتزي يؤ خييألي کۊگأ مرأ آشنأ ببه, اۊنˇ ذهن ؤ تخيؤلˇ قؤدرت وأج أيه ؤ تأنه اۊنأ خۊ مرأ ايجأنأ بۊکۊنه. جغله أگه أجۊر أفسأنه-أن ؤ نقلأنأ نخأنه ؤ وأگۊيأ نۊکۊنه, نتأنه خۊ خييألي يۊهأيأ بشنأسه ؤ رأيي کي بتأنه اۊنأ سر ببه-يأ نييأفه.

أجۊر مؤقه-أن, جغله اضطرأب ؤ نيگرأني زييأدأ به ؤ گير دکفه. قديمي ؤ عأمييأنه أفسأنه-أنˇ ايشنأختن, اۊنˇ ذهنˇ اضطرأب ؤ نيگرأني-يأ ايتأ خؤرم قألب ؤ فؤرم دهه ؤ آخربسره, أ ديوأ چۊتؤ سر بؤستنأ, اۊنه آشکأرأ کۊنه. اۊشأني کي کؤللن ونأليدي زأکأن قديمي أفسأنه-أن ؤ نقلأنأ بخأنيد, ايدعأ کۊنيدي کي أگه أفسأنه-يي غۊلأن ؤ ديوأنأ جيگأ بدد, جغله نأخۊدآگأ, تأنه اۊنˇ ذهن ؤ عقلأ طبيعي وأج بأوره ؤ بيلکؤل, أجۊر چي-يأن أگه بئسيد, ونأليدي زأکˇ ذهن دۊرۊس وأج بأيه.

أ آدمأنˇ نظر أنˇ کي, عقلأني «من» وأسي هۊ جغلگي زمأت پيله-أ به! هأنˇ وأسي, نوأسي جغله «نهأدˇ» جۊخۊفته چۊمأرأن, بيدأرأ به. پس, وأسي هۊ أول-سر ونأليم جغله خۊ نأخۊدآگأ جأ وأخبأ به ؤ نقلأني کي اۊنˇ نأخۊدآگأيأ وأخبدأرأ کۊنيدي-يأ اۊنˇ جأ جيگيريم.

شأ أتؤ گؤفتن کي جغله وأ خۊ بدگيل ؤ هأچينه خييألأنأ سرفۊکؤ بزنه ؤ خألي خؤرم خييألأنˇ جأ کئف بۊکۊنه. أممأ حئيقت أنˇ کي نظرأني کي «نهأدأ» سرفۊکؤ زنيدي, عملˇ دۊرۊن بقأيده بکأرخؤر ني-ييدي. اۊ وخت کي جغله مجبۊرأ به خۊ نأخۊدآگأ ضميرأ سرفۊکؤ بزنه چي ايتفأقي دکفه؟

أ نۊمۊنه-يأ فأندريد:

پسر زأکي کي خۊ درمأنˇ دؤره-يأ تۊمأنأ کۊده پس, کي خأيلي-يم طۊلˇ درأزه دأشتي, يؤکؤ دۊکۊشسته بۊ, أنˇ دليلأ أتؤ وأگۊيأ بۊکۊده:

«چۊنکي نأمؤخته-گبأن بزه بۊم, مي مأر مي دهنأ صأبۊنˇ مرأ بۊشؤسته. من قۊبۊل دأرم کي مي گبأن نأمؤخته-گب بۊ, أممأ اۊن نأنستي کي اۊ وأژه-أنˇ شؤستنˇ مرأ, خؤرم گبأن ؤ خؤرم کلمه-أنم فۊشؤرده».

يني, نأخۊدآگأ ضمير, بۊنيأدي يؤ خأمˇ موأدˇ چۊمأره, کي اۊنˇ سر, «من», أمي شخصييتأ ديچين وأچين کۊنه. چۊنکي, أفسأنه-أن هۊ طبيعي منبعأن ؤ ذخيره-أني ايسيدي کي أ موأدأ تأمين کۊنيدي يؤ اۊنأ سر ؤ شکل ديهيدي ؤ آخربسره, اۊ وظيفه-أني کي «من» اۊشأنˇ مرأ شخصييتأ چأکۊنه سر, مأله نيهيدي. أگه أ طبيعي منبع-يأ أمي جأ جيگيرد, أمي زيويش لأتوأرأ به ؤ دئه تخيؤل ؤ رؤيأيي نمأنه کي أمرأ «نأجه» بدنه.

پس, أمي زۊر فأنرسه کي بتأنيم زيويشˇ مۊشکيلأن ؤ اۊنˇ جير ؤ جؤرأنˇ مرأ کله به کله بيبيم. أ خييألي ؤ رؤيأيي کؤگأ وأج أوردن ؤ آمؤجئنˇ مؤقه, هۊ جغلگي زمأته. أنم بيگيم کي أمأن أمي زأکأنˇ خييألي يؤ فأنتزي کؤگأيأ چن جۊر ديگرم تأنيم وأج بأوريم ؤ حتتأ اۊشأنأ فيت بديم کي أ خييألي يؤ أفسأنه-يي کؤگأ لبله-يأ بيگيرد. ايتأ أ رأئأن, أنˇ کي زأکأنأ فيت بديم «نقأشي» بکشد! أمأن أمي زأکأنأ گيمي هرچقد دۊس دأريدي تأنيد نقأشي بۊکۊنيد ؤ حتتأ «دأستأن» چأکۊنيد.

أممأ وختي کي زأکأن أمي خييألي کؤگأ مۊشترکˇ ميرأثˇ (عأمييأنه أفسأنه-أن ؤ نقلأن) مرأ شنأس ني-ييدي, أگه زيويشˇ مۊشکيلأنˇ دۊرۊن گير دکفيد نتأنيد دأستأني خلق بۊکۊنيد کي اۊشأنأ کۊمک بۊکۊنه. أ تألأن تألأني دۊرۊن, جغله, خألي تأنه نقلأني بگه کي اۊنˇ نيگرأني يؤ نأجه-أنأ ربط دأره.

هرچن کي روأن-مجأن, نأخۊدآگأ ضميرˇ جأ بۊخۊصۊص زأکأنˇ نأخۊدآگأ ضميرˇ جأ- خأيلي چيزأن آشکأرأ کۊديد, بعضي-يأن هأني أفسأنه-أنˇ نخأندنˇ ره دليل أوريدي. اۊ وخت کي دئه کسي نتأنسته جغله جۊلفˇ کشمکشأنأ, يأ اۊ نيگرأني-يأن ؤ غيضي کي اۊنˇ خأسته-أنˇ دۊرۊن دۊبۊيأ جيگأ بده, أ آدمأن أتؤ نتيجه بيگيفتدي کي:

«أنˇ وأسي کي أ بچک وأچکˇ دۊرۊن جغله خأيلي چيزأنˇ جأ ترسه, وأسي اۊنأ هرچي کي ترسنأک به نظر أيه جأ, دۊرأ کۊدن».

اۊ جغله-يي کي أفسأنه-أنأ شنأسه ره, مأمۊلي نقلأني کي ترسنأک به نظر أييدي, أشأنˇ ترسنأکي ايپچه ايپچه کأسأ به. بزين نأرأحتي يؤ نيگرأني-يي کي اۊ أول-سر, نقلˇ ول بيگيفته فضأ جأ به وۊجۊد بأمؤ بۊ, آرأمش ؤ رضأ مرأ عوض-دکشأ به. چۊنکي جغله تأنه بأزي-يي کي أفسأنه خأندنˇ جأ بأمؤخته مرأ, عأقيلأنه ؤ مۊنأسب, دأستأنˇ مۊشکيلˇ مرأ کنأر بأيه.

پئر ؤ مأرأني کي خۊشأنˇ زأکأنˇ ترسنأکˇ فيکرأن ؤ تۊندي-يأ جيگأ ديهيدي, اعتقأد دأريدي کي أشأنˇ جغله هيچ جۊره نوأ أ فضأئأن ؤ فيکرأنأ درگيرأ به (بخألي همچين چيزي ايمکأن دأره!) وختي کي زأى فأنتزي يؤ أفسأنه-يي نقلأنأ نخأنه, احسأس کۊنه کي اۊن «تنأ» کسي ايسه کي أجۊر نظر ؤ فيکر دأره ؤ هأن, بأعيث به کي اۊنˇ خييألي يؤ ذهني کؤگأ, رأسي رأسي ترسنأکأ به.

أممأ, أگه وأخبأ به کي, ايسأييدي کسأني کي اۊنˇ مأنستن تخيؤلي کؤگأ دأريدي, بأعيث به کي احسأس بۊکۊنه اۊنم أ پيلدأنه کؤگأ ايتأ پرکأله-يه ؤ ترس ؤ سفيأن کۊدني کي خۊ بد ؤ هأچينه فيکرأنˇ جأ دأره, کأسأ به.

أفسأنه-أن ؤ عأمييأنه نقلأن, جغله تخيؤلˇ قؤدرتأ فيت دهه ؤ اۊنأ دۊرۊس وأج أوره. تجرۊبه نيشأن بدأ دأره, زأکأني کي خؤرم تخيؤل دأريدي (چۊنکي أفسأنه-أن ؤ اۊشأنˇ کردˇکأرأنأ بخأنده ؤ بيده دأريدي) فئلمأني کي غيضˇ جأ بتپسته-يه دئنˇ مؤقه, أشأنˇ کردˇکأر عأقيلأنه-تره.

 

چيزي به ایسم ٚ أژدهأ وۊجۊد نأره

 

 

بيلي وختي خأب ٚ جأ ويريزه 

ايدفأيي دؤککؤ خۊره 

 

أگه خأييد بدأنيد چي ره, 

أ کيتأبأ بخأنيد 

 

چيزي به ایسم ٚ أژدهأ وۊجۊد نأره

 

ايرأنˇ أفسأنه-أن ؤ مأله-يي کي زأکأنˇ سر نهه

 

 

أ مقأله أولي مقأله-يي ايسه کي گيلکˇ نتأج مۊنتشرأ کۊنه

أنˇ پسي حقˇ سأى کۊنم مقأله-أني کي به زأکأن ربط دأره-يأ

به گيلکي وأگردأن بۊکۊنم ؤ هأيأ مۊنتشرأ کۊنم

أ نأجه مرأ کي هم شۊمأن مرأ تنأ ننيد ؤ هم

اۊشأني کي تأنيد أ رأ دۊرۊن کۊمکي بۊکۊنيدم

دس به کأرأ بيد

 

لؤطفن شيمي نظرأنأ أ وأگردأنˇ جأ بيگيد

تأ بتأنم ايرأدأنأ ألبأخي کأرأنˇ دۊرۊن کمترأ کۊنم. 

 

ايرأنˇ أفسأنه-أن ؤ مأله-يي کي زأکأنˇ سر نهه 

 

 

 

 

 

نؤرۊزبل مۊوأرک

 

 

گۊرۊم گۊرۊم گۊرۊم بل

نؤرۊز مأ ؤ نؤرۊزبل

نۊسأل ببه سألˇ سۊ

نؤ فأدي خأنه وأشۊ

 

شيمي نؤ سأل مۊوأرک 

 

خؤرم خبرأن شمه ره دأريم 

 

أمي رأفأ بئسيد . . . 

 

 

غۊلي کي اۊنˇ خأنده-أنˇ جأ آفتأب کۊدي

 

ايتأ عجيبˇ دهکده دأستأنه کي اۊنˇ آدمأن گيدي:

ايتأ غۊل ايسأ کي هر وخت خأنده کۊنه آفتأب کۊنه ؤ

هر وخت کي تسکˇ ديل ؤ نأرأحت ببه,

هوأ أبري يؤ وأرشي به...

 

 

 

أ کيتأبأ تأنيد أيأ جيرأ کشيد

 

غۊلي کي اۊنˇ خأنده-أنˇ جأ آفتأب کۊدي

چي بؤستي أگه...؟

 

 

چي بؤستي أگه...؟

 

 

نأندي خۊشأنˇ خأنه

سبزˇ پلکأنأنˇ سر نيشته بۊ...

 

 

أگه خأييد بدأنيد أنˇ دۊمبأله چي به

أ کيتأبأ أيأ جيرأ کشيد

 

چي بؤستي أگه...؟

شب چره 2 (پۊتأر)

 

شب چره دؤوؤمي جلدم چأپ بؤبؤ

 

أ کيتأب پأرسأله چأپ بؤبؤ أممأ اۊ زرخˇ ايتفأقأني کي دکفته وأسي

 

بدأشتيم ؤ بيرۊن فأندأييم

 

أ کيتأب ؤ أنˇ أولي جلدأ تأنيد

 

اينستأ دۊرۊن به أ سٚوٚد نيشأن سفأرش بديد

 

gilekenetaj@

 

 

 

 

 

 

مي جأن مي شينه

 

 

 

أ کيتأب 27 صفه ايسه کي 3 صفه-يه آخرˇ کيتأب

 

أنˇ بينيويشته-کس چنتأ رأکأر پئر ؤ مأرأن ؤ زأکأنˇ مۊربي-يأنأ پيشنهأد بدأ کي بدأنيد

 

چۊتؤ تأنيدي زأکأنأ کۊمک بۊکۊنيد کي خۊشأنˇ مۊوأظب بيبيد

 

 

 

أ کيتأبأ تأنيد أيأ جيرأ کشيد

 

مي جأن مي شينه

أويرأ بؤسته مؤز

 

 

پأتريک خۊ مؤزأ أويرأ کۊده دأره

 

کي پأتريکأ کۊمک کۊنه کي خۊ مؤزأ بييأفه؟!

 

شيمي نظر پأتريک تأنه خۊ مؤزأ بييأفه؟

 

 

 

 

أ کيتأبأ تأنيد أيأ جيرأ کشيد

 

أويرأ بؤسته مؤز