گیلکˇ نتأج

۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «باربارا کایفر» ثبت شده است

تصويري کيتأبأنˇ أنديفه

 

تصویري کيتأبأنˇ أنديفه

مري رنگ جألنگؤ

فأرسي وأگردأن: فريبأ گيرأنمأيه

گيلکي وأگردأن: نيمأ رهبر

 

پيش-گب

تصويري کيتأبأنˇ کأر أن ني-يه کي دأستأن-خأني سأعتأ پۊرأ کۊنيد. وختي کي هأني جغله-ييم أ کيتأبأنˇ مرأ تيتألأ بؤستن, تأنه أمي وأجˇ أمؤنˇ ضأمين ببه؛ مؤقه-يي کي کلمه-أنˇ فسکأ يأفيم ؤ خأندنˇ جأ کئف کۊنيم ؤ کيتأب خأندنˇ ره وخت نيهيم. معلمأني کي خؤرم تصويري کيتأبأنأ زأکأنˇ دسفأرس نيهيدي, سوأدأ وأولأجأنيدي. هأنˇ وأسي پۊر تجرۊبه مۊربي-يأن هميشک أ کيتأبأنأ خۊشأنˇ برنأمه-أنˇ دۊرۊن جزنيدي.

جغلأن, وختي خۊش-خۊشأنˇ ره تصويري کيتأبأنˇ مرأ رۊبۊرۊ بيدي, -کي دربندˇ پيله-ترأن اۊشأنأ فأديدي- آمؤجيدي کي ادبييأتأ دربند بيبيد. أمأن چۊتؤ ايتأ جغله-أ آمؤجيمي کي أول-دفأ ره ايتأ أسبأب بأزي-يأ زيمينˇ سر فأکشه؟ أمأن هأتؤ أسبأب بأزي يؤ جغله-أ سرأ نديم کي ايتفأقˇ بدي دکفه, ولکي اۊنˇ چۊتؤ ايستفأده کۊدنأ اۊنأ آمؤجيم ؤ هأ مييأنه أ رأنمأيي جأ تيتألأ بيم.

أمأن اۊ رأفأيي-يي کي جغله مؤفقأ بؤستنˇ جأ دأريمˇ وأسي أ کأرأ کۊنيم ؤ هأنˇ وأسي قۊبۊل کۊنيم کي سر بؤستن, چن دفأ بکف ويريزˇ جأ بدس أيه. عيلأوه-يه اۊن, متته ننيم کي جغله, أسبأب بأزي ايشنأختنˇ پيش, حؤکمن اي سري احتييأطي کأرأنم خؤرم بأمؤجه. هأتؤيم, رأفأيي نأريم کي وختي أمأن أسبأب بأزي-يأ اۊنˇ ره وأشکأفأنئن دريم اۊن تأم-بزه بينيشينه ؤ أمرأ فأندره, ولکي جغله مأنستن اۊنˇ أدأيأ بيرۊن أوريم, کي تمرين ؤ تکرأرˇ مرأ, خأيلي زۊد, أسبأب بأزي بدس, أرأ اۊرأ دؤوه. جغلأن, بأزي کۊدنˇ مرأ بأزي-يأ آمؤجيدي.

خؤرم-چي بؤستي أگه سوأدˇ آمؤختنˇ أولي سألأنˇ دۊرۊن أ کأرأنأ بۊکۊده-بيم:

جغلأنأ ايتأ تأزه أسبأب بأزي مرأ آشنأ کۊدن, اۊنˇ شخصييتˇ وأج أمؤنˇ ايشنأختنˇ جأ, اۊنˇ توأنأيي-يأنأ بأور کۊدن, شأدي سر تمرکؤز کۊدن, بأمؤخته بؤستنأ تيتألأ بؤستنˇ مرأ آمؤجأنئن, و اينکي تشخيص بديم سأب, آمؤختنˇ ايتأ پلکه. جغلأنأ أدبييأت ؤ سوأدˇ مرأ آشنأ کۊدنم هأنقد وأ أنديفه دأن.

أن کي جغلأن تأ جغله-ييد أدبييأتˇ مرأ آشنأ بيبيد خأيلي مۊهيمه. أممأ ويشترˇ جغلأني کي مدرسه يأ مهدˇ کۊدک شيدي زييأد تصويري کيتأبأنأ نشنأسيدي. ولکم اۊشأنˇ پئر ؤ مأر, کي «کيتأب خأندنˇ بئترين دأبˇ» جأ بترسئده ؤ ديل-نأگرأنيدي کي أشأنˇ جغله آمۊزشي نظأمأ جه دس بدنه, به سر دکفتده کي أ وظيفه-أ کي خأيلي-يم مۊهيم ايسه-يأ مۊتخصصأنأ بيسپأريد. به عؤنوأنˇ جغلأنˇ مۊربي, أمأن وظيفه دأريم کي همه-تأ خأنوأده-أن ؤ جغلأني کي أمي دسˇ جير ايسأده-يأ نيشأن بديم کي تصويري کيتأبأن, اۊشأنˇ ره ؤ اۊشأنˇ شينه. پئر ؤ مأرأن وأسي بدأنيد کي خؤرم تصويري کيتأبأني نهأييد کي رأحت شأ زأکأني-يأ کي نتأنيد بخأنيدأ فأدأن ؤ اۊشأن خألي گۊش بۊکۊنيد.

أنˇ وأسي کي جغلأنˇ أدبييأتˇ تۊمأمˇ ظرفييتأنأ درک بۊکۊنيم, پيله-ترأن وأسي دۊتأ تکميلي يؤ رأنمأ أصلأ قۊبۊل بۊکۊنيد: 1- تصويري کيتأبأنˇ هدف أنˇ کي جغلأنأ أدبييأتˇ مرأ تيتألأ کۊنه 2- تصويري کيتأبأن, جغلأنˇ سوأد-دأر کۊدنˇ ره خؤرم-چي به حيسأب أيه.

جغلأنˇ رۊبۊرۊ بؤستن أدبييأتˇ مرأ وأسي «کئفˇ کۊدنˇ» مرأ شۊرۊ ببه؛ يني حأيقت أدبييأتˇ جأ «کئف بۊکۊنيد». آمؤختنˇ دۊرۊن, تيتألأ بؤستن مۊهيمه. جغله تيتألأ بؤستنˇ مرأ تأنه مۊشکيلأنأ سر ببه, مهأرت بدس بأوره ؤ خۊ مؤفقييتأ زييأدأ کۊنه. شک کۊدن نوأييد جغلأن تصويري کيتأبأنˇ خأندنˇ مرأ, آمؤختنˇ مۊهيمˇ هدفأ بدس أوريدي يؤ أ کأر, وأسي خۊشحألي مرأ ببه, نأ پيله-ترأنˇ مۊستقيم ؤ مأندي-کۊنˇ درسأنˇ مرأ.

خأندني کي تيتألأ بؤستنˇ مرأ ببه هۊ أول-سر جغله-أ فيت دهه کي کيتأبأ فأندره, اۊنˇ جأ گب بزنه, گۊش بۊکۊنه, بزين خۊ ذهنˇ دۊرۊن بيسپأره ؤ آخربسره اۊ دأستأنأ بخأنه. خۊشحألي نيرۊيي ايسه کي جغله, تلويزؤن ؤ کأمپيۊترˇ دۊخأنأ محل نۊکۊنه ؤ تصويري کيتأبˇ ورجأ نيشينه. گأگلفه, بعضي-تأ تصويري کيتأبأن پيله-ترأنˇ ديلأ نيگيره چۊنکي, سيفت ؤ سختˇ أخلأقي اۊصۊل اۊشأنˇ مييأن ديننه. أجۊر آدمأن, کي کيتأبأ ايتأ پيسخأله خأندنˇ پسي دودد, گيدي کي «أمي ديلأ نيگيفته». أشأنˇ قؤلي جغلأنˇ کيتأب وأسي ويتأمينˇ مأنستن ببه. هر رۊز ايتأ چأيي-قأشؤق, ايتأ شيرينˇ دوأ جأ, ايتأ رنگ-وأرنگي جأبه مرأ. أ آدمأن کي خۊشأنˇ گۊد ؤ ريفئقأنˇ ره جؤک ؤ شأميسکيتي دأستأنأن اۊسه کۊنيدي, ويشترˇ مؤقه-أن أشأنأ حألي ني-يه کي هۊنقد کي پيله-ترأن خۊشأنˇ ايميلأنˇ دۊرۊن شؤخي يؤ شأميسکيتي گبأنأ خۊش دأريدي, جغلأنم اۊشأنأ خۊشأنˇ کيتأبأنˇ دۊرۊن خۊش دأريدي.

همه خأييد کيتأبي کي خأنيدي مرأ تيتألأ بيد. خۊشحألي همه-کسˇ حأققه. مأرگأرت ميک (1991), سوأد-آمؤجي مۊتخصص گه: «تصويري کيتأبأن خألي جغلأنˇ شين ني-يه. أ کيتأبأن کيتأب-خأندنأ چأکۊده ايجۊر خلأقأنه فأندرستن».

خلأقأنه فأندرستنˇ ايتأ خؤرمي, کي ميک گه أنˇ کي جغله, وختي کي کيتأبي-يأ دۊس دأره ؤ اۊنأ خأندن دره, اۊنˇ بدسأ گيفتن ؤ خۊ سينه-أ دخشأردن, ورخ زئن, دس وأسئن ؤ اۊنˇ تصويرأنأ ايشأره کۊدنˇ ره خۊ مغزˇ أ جأ اۊ جأ جأ ايستفأده کۊنه ؤ کيتأبˇ خأندن ؤ عکسأنأ فأندرستن, اۊشأنˇ وأشکأفتن, متنˇ دۊرۊنأ وأمختن ؤ عکسأنأ چن دفأ دئن, جغله فأندرستنˇ مهأرتأ جؤر بره. أ کأرˇ مرأ, جغله خۊ زوأنˇ مهأرتأ به بأزي گيره, تأزه کلمه-أنˇ جأ ايستفأده کۊنه ؤ چيزأني کي اۊنأ دۊککؤ دهه-يأ بۊلند بۊلند وأخأنه.

جغلأن ؤ اۊشأنˇ کيتأبأنˇ وأرسي ره, وأسي تصويري کيتأبأنأ خؤرم وأشکأفتن. وأسي أ جرگه-أنأ اۊنˇ دۊرۊن جزئن: جغله-أن, خۊشأنˇ قأردۊني کيتأبأنˇ مرأ؛ پيش دبستأني جغلأن, کي خۊشأنˇ تصويري کيتأبأنˇ جأ عأمييأنه ترأنه خأنيدي يؤ ايبتدأيي جغله-أن, کي عيلمي کيتأبأنˇ دۊرۊن غۊلطه خۊريدي. تصويري کيتأبأني کي جغلأنˇ أدبييأتˇ دۊرۊن جزه بيدي کيتأبأني ايسيد کي اۊشأنˇ دۊرۊن يأ خألي عکس دأريد يأ عکسأن متنأ سر ايسيد يأ اينکي کلمه-أن ؤ عکسأن ايجأنأ أنديفه دأريدي.

تصويري يؤ مۊصورˇ کيتأبأنˇ تؤفير زييأد ني-يه. هۊتؤيي کي جغلأنˇ نيويسأ دؤنأ نؤرتؤن گه: «جغلأنˇ ويشترˇ کيتأبأن مۊصوريدي, أممأ همه-تأ مۊصورˇ کيتأبأن تصويري ني-ييد»؛ چۊنکي تصويري کيتأب وأسي ايجۊر متن ؤ عکسˇ جأ ايجأنأيي به وۊجۊد بأوره کي هيتأ بيدۊنˇ اۊيتأ کأميلن مأني ندأره.

مۊصورˇ کيتأبأنˇ دۊرۊن, -ويشترˇ کيتأبأني کي جغلأن ايبتدأيي دۊرۊن خأنيدي- سأدده عکسأن متنˇ جأ دريد ؤ ويشتري-يم سرفصلأنˇ دۊرۊن دريد؛ زأى تأنه بيدۊنˇ أ عکسأن تۊمأمˇ دأستأنأ بخأنه ؤ بفأمه. اۊنˇ عوض, ويشترˇ تصويري کيتأبأني کي جغلأنˇ شينه دۊرۊن, کلمه-أن ؤ عکسأن «بخأنده» بيدي, عکسأن متنأ دۊچکسته-ييد يأ کلمه-أنˇ جأ به کأر بۊشؤييد.

مأمۊلن تصويري کيتأب کيتأبي-يأ گيدي کي أنˇ دأستأن سأدده-يه ؤ ديويست تأ کلمه ويشتر ني-يه. تصويري کيتأبأن نأقلن سه تأ حألت دأريدي:

1- دأستأني کي کلمه-أن گيدي؛

2- دأستأني کي عکسˇ مرأيه؛

3- دأستأني کي هردۊتأ جأيه.

 عکسأن ؤ کلمه-أنˇ ايجأنأيي وأسي, پيله-ترأن ؤ جغلأني کي أ کيتأبأنأ خأنيدي, تصويري کيتأبأنأ بأقي جأ تؤفير ديهيدي.

«تصويري کيتأبˇ» نأم, أمرأ خۊشگيلˇ رنگ وأ رنگˇ کيتأبأنˇ يأد تأوده کي آدمأ کۊرکۊر دهه به خأندن. مۊهيم ني-يه أمي سند چندر ايسه؛ ويشترˇ أمأن أ کيتأبأنˇ خأندنˇ جأ, أشأنˇ زنده عکسأن ؤ پۊر دأشتˇ دأرأيي زوأني کي أمي سر مأله نهه وأسي يؤ جۊلفˇ پۊر مأني-يه مۊضۊئأنˇ جأ کئف کۊنيم.

تصويري کيتأبأن, لأب عکسأنˇ مأنستن أمي مرأ گب زنيدي. أمرأ فيت ديهيدي, أمرأ وأج أوريدي يؤ أمي جغلگي خأطره-أنأ أمرأ يأد أوريدي. تصويري کيتأبأن أمرأ کۊرکۊر ديهيدي کي لسأ بيم ؤ اۊشأنأ بخأنيم.

زيبأىˇ خؤفته أفسأنه دۊرۊن, مئمأنأن ؤ پري-يأن, أنˇ وأسي کي خأطرجم بيبيد جغله خأصˇ بختأ به-يأ, هرتأ اۊنˇ ره ايتأ نأجه کۊنه ؤ ارث نهه. معلمأن نى لأب هأنأ خأييدي کي جغلأنˇ وأج أمؤنˇ رأشي-يأ, جغلگي تأ پيلله-أ بؤستنأ, بئترأ کۊنيد. أمي نييت أنˇ کي اۊلگۊيي-يأ وأشکأفيم کي نأجه دأريم هرتأ جغله, فردأ اۊنˇ مأنستن ببه؛ کسي کي دۊس بدأره ؤ اۊنأ دۊس بدأريد؛ کسي کي وأخب ببه ؤ بأکله, أنديفه بدأره ؤ پۊرقۊدرت ببه. أ هدفأ فأرسئن سخته ؤ رأئأني کي شأ اۊشأنˇ جأ فأرسئن نى هميشک تۊکأپره جأ بتپسته-يه.

سألأنˇ سأل بعضي-تأنˇ عقيده أن بۊ کي أدبييأت تأنه ؤ وأسي جغله کأميلأ بؤستنˇ رأشي دۊرۊن مأله بنه. بأربأرأ کأيفر جغلأنˇ أدبييأتˇ مۊتخصصˇ نظر أنˇ کي, قۊرۊنˇ وسطأ طلأکأري نؤسخه-أن, ايجۊرأني تصويري کيتأبأنˇ پيله-پئر به حيسأب أييدي, چۊنکي أ خطي نؤسخه-أن کي ايتأ عأليمي زأمتˇ مرأ آرأش بؤبؤستيد ؤ نقأشي يؤ چأپي عکسأنˇ جأييد, چأپˇ دزگأ جأ زۊتر به وۊجۊد بأمؤده. گريم هأرپر نى, کي تأزه-تصويري کيتأبأنˇ به وۊجۊد أمؤنˇ تأريخأ پأپى بؤبؤسته دأره, ژأپۊنˇ طۊمأرأنأ کي دؤنزه ؤ سينزه قرنˇ شين ايسيدأ فأرسه دأره.

جغله تصويري کيتأبˇ جأ تأنه خۊ ايجتمأيي, شخصي, ذهني, فرهنگي يؤ زيبأيي-شنأسي ظرفييتأ جؤر ببره. أ کيتأبأن تأنيدي ايمرۊ ايجتمأيي جغله-أ وأدأره کي آدمأنˇ رأبطه مييأن ؤ اۊشأنˇ أنگيزه-أنأ وأمجه. تصويري کيتأبأن زأکأنأ آمؤجيدي کي خۊشأنأ قۊبۊل بدأريد, أشأنأ آمؤجأنيدي کي چۊتؤ خۊشأنˇ پۊر زۊرˇ احسأسأن ؤ هيجأنˇ مرأ کنأر بأييد, اۊشأنˇ نييأزأنأ, چي ايطلأعأتي چي ايتأ بأرˇ وأورسأنأ آوج ديهيدي يؤ اۊشأنˇ ذهنˇ وأج أمؤنˇ ره اۊشأنأ يأور ديهيدي.

أ کيتأبأنˇ وأسي جغلأن, خأنوأده, زيويش ؤ زيويستن-جيگأ ؤ فرهنگأني مرأ آشنأ بيدي کي اۊشأنˇ زيويشأ مأنه يأ فرخ کۊنه. تصويري کيتأبأن, عکس ؤ متني کي دأريدي وأسي, جغلانˇ فرهنگي هؤوييتˇ شکل گيفتنˇ دۊرۊن ؤ أشأنˇ زيبأيي-شنأسي حس ؤ دئنˇ رؤشدˇ دۊرۊن مۊهيميدي.

 

 

mail

أ مقأله-يأ تأنيدي أيأ جيرأ کشيد